Hoe vrij is kunst

Een kort stukje over een grote ergernis. Over de bemoeienis van politiek en door idealen gedreven mensen die verkondigen te weten wat kunstenaars moeten vinden en wat ze moeten maken. Zo niet, dan geen subsidie.

Kunst moet in vrijheid gemaakt kunnen worden. Niemand anders dan de kunstenaar bepaalt wat er gemaakt wordt en hoe het gemaakt wordt. Er zijn veel te veel beleidsmakers en belangenbehartigers geïnfiltreerd in de culturele sector die willen bepalen wat er wel en niet gemaakt kan en mag worden en tegen welke platgeslagen prijs. Allemaal types die zelf nog nooit een liedje hebben gezongen of een tekening hebben gemaakt. Volgens deze dames en heren moet het ook allemaal inclusief en divers zijn. En dat slaat dan niet op het werk wat gemaakt moet worden, maar op de mensen die het maken. Het gaat niet meer om de kunst en de kunstenaar en wat die wil, maar veel te veel over waar het vandaan komt en door wie het is gemaakt. Politiek welgevallige kunst. Aangewakkerd door culturele baantjesjagers en vacatiegeld opstrijkers.

Gelukkig hebben we in Nederland nog een zekere vrijheid. Maar ook hier wordt er aan vrijheden geknaagd. Wat krijgt het publiek te zien en wat krijgen ze te horen? Vaak hetgeen de beleidsmakers en subsidie verstrekkers en plaatselijke bestuurders hebben goedgekeurd. Het wordt enorm gestuurd en er wordt vaak alleen kunst getoond die voldoet aan de normen en waarden van de geldschieters en betweters. Het verwordt niet zelden tot een soort van propaganda voor de ideeën en inzichten van hen die deugen. Het liefst geopend door een of andere zeer belangrijke en invloedrijke voorzitter, gelardeerd met hapjes en biologische droge witte wijn.

Dat is jammer, want kunst is nou juist een geweldig instituut dat op verfrissende manieren in kan gaan tegen alles wat heerlijk normaal wordt gevonden. Kunstenaars zijn niet zelden dwarsdenkers die de zere plek van een samenleving perfect weten te vinden. Ze hebben vaak schijt aan wat er zoal wordt gevonden en hebben daar achteraf vaak gelijk in gekregen. Kunst om de kunst blijkt door de eeuwen heen van veel grotere waarde en betekenis dan de welgevallige kunst die onder een dictatuur van politiek of deugmensen is gemaakt. Kunst hoort vrij te zijn, volledig vrij en onafhankelijk, ook kunst waarvan we vinden ‘dat het nu niet meer kan’. Laat kunst over aan de kunstenaars ook al schuurt en kraakt het en is het niet welgevallig.

Henk Hofstra